Σάββατο 4 Αυγούστου 2012

Βιταμίνη Α – Ρετινόλη


Η ύπαρξη της βιταμίνης αυτής αναγνωρίστηκε το 1913 και η χημική της φύση καθορίστηκε το 1933. Υπάγεται στα καρωτενοειδή, μια κατηγορία χρωστικών ουσιών, που απαντούν στο φυτικό βασίλειο. Από τα καρωτενοειδή, τα β-καρωτένια ασκούν αντιοξειδωτική δράση στον οργανισμό, προστατεύοντάς τον από την τοξική δράση των ελευθέρων ριζών. Είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη και βρίσκεται σε αφθονία στα ψάρια , στα αβγά των ψαριών και κυρίως στο ηπατέλαιο τους (μουρουνέλαιο). Ακόμα βρίσκεται στο βούτυρο, στο γάλα και στο συκώτι διαφόρων ζώων. Στα διάφορα φυτά δεν βρίσκεται αυτούσια αλλά πολλά λαχανικά και φρούτα περιέχουν διάφορα συστατικά και χρωστικές που μετατρέπονται σε βιταμίνη Α στον οργανισμό. Μία καλή πηγή βιταμίνης Α είναι το β-καροτένιο ή προβιταμίνη Α που βρίσκεται άφθονη στο καρότο

Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη στον άνθρωπο για την καλή λειτουργία της αίσθησης της όρασης. Είναι επίσης απαραίτητη και για την ομαλή κερατινοποίηση των επιθηλίων, δράση που ασκείται μετά από τη μετατροπή της σε ρετινοϊκό οξύ. Η ρετινόλη, που είναι μία αλκοόλη, μπορεί να υποστεί αφυδρογόνωση, οπότε προκύπτει η αντίστοιχη αλδεΰδη, η ρετινάλη. Σε αυτή την μορφή είναι απαραίτητη για την όραση, κυρίως στο σκοτάδι. Αποτελεί δομικό συστατικό της ροδοψίνης, μιας πρωτεΐνης που ανιχνεύεται στα ραβδία του αμφιβληστροειδούς χιτώνα του οφθαλμού και βοηθά στη μετατροπή του φωτός σε νευρικό ερέθισμα. Έλλειψη της βιταμίνης Α μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην όραση, κυρίως στο ημίφως, κατάσταση που ονομάζεται ημεραλωπία. Προκαλεί έντονη κερατινοποίηση στα μάτια (ξηροφθαλμία), κερατομαλακία και έλκη του κερατοειδούς. Τελικά μπορεί να επέλθει τύφλωση. Για το λόγο αυτό η βιταμίνη Α χαρακτηρίζεται και ως «αξηροφθόλη». Τα μάτια τότε είναι ευαίσθητα στο φως και περιορίζεται ή σταματάει η έκκριση δακρύων που τα υγραίνουν. Τα βλέφαρα κολλούν και φουσκώνουν ενώ προκαλούνται αλλοιώσεις και μολύνσεις στον κερατοειδή του ματιού. Η ασθένεια θεραπεύεται με χορήγηση της βιταμίνης και μιας ισορροπημένης δίαιτας πλούσιας σε πρωτεΐνες. 

Σημάδια έλλειψης της βιταμίνης είναι επίσης διάφορες αλλοιώσεις στη βλεννογόνο του στόματος στο φάρυγγα και στις αναπνευστικές οδούς. Μπορεί ακόμα να οδηγήσει σε κακό σχηματισμό των δοντιών και σε ανεπαρκή αύξηση των οστών. Η περίσσεια της βιταμίνης Α αποθηκεύεται με τη μορφή εστέρων στο συκώτι. Οι ποσότητες που αποθηκεύονται μπορεί να επαρκέσουν μέχρι και ένα χρόνο. Υπερβολική λήψη βιταμίνης Α μπορεί να οδηγήσει σε υπερβιταμίνωση Α, δηλαδή σε ανάπτυξη τοξικότητας από τη βιταμίνη. Καθώς η βιταμίνη είναι λιποδιαλυτή δεν αποβάλλεται από τον οργανισμό αλλά αποθηκεύεται στο συκώτι όπου τελικά μπορεί να φτάσει σε τοξικά επίπεδα. Τα συμπτώματα αυτής της οργανικής δηλητηρίασης είναι ναυτίες ,ξήρανση του δέρματος , πτώση των μαλλιών ,πόνος στα οστά, υπνηλία και υπερβολική κόπωση.Επίσης, έχει ενοχοποιηθεί και για τερατογένεση, αν χορηγηθεί σε υψηλές δόσεις, κατά τη διάρκεια της κύησης. Η υπερβολική λήψη καρωτενοειδών γενικά μπορεί να προκαλέσει πορτοκαλί χροιά στο δέρμα, η οποία παρέρχεται μετά από τη διακοπή της λήψης τους. 

Οι υπερβολικές δόσεις βιταμίνης Α μπορούν να προκαλέσουν τοξικότητα και βλάβη στο συκώτι, προκαλούν οπτικά προβλήματα και αυξάνουν τον κίνδυνο για κατάγματα της άρθρωσης του μηριαίου οστού με τη λεκάνη. Φαινόμενα υπερβιταμίνωσης Α είχαν παρατηρηθεί παλαιότερα σε κατοίκους της Αρκτικής που κατανάλωναν συκώτι πολικής αρκούδας. Το συκώτι της πολικής αρκούδας είναι τοξικό, εξαιτίας της μεγάλης συγκέντρωσής του σε βιταμίνη Α. Επίσης μπορεί να έχουμε υπερβιταμίνωση από υπερβολική χρήση βιταμινούχων σκευασμάτων.

Τη μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης Α στα 100γρ. περιέχουν:
Μουρουνέλαιο
25,500mg
Συκώτι κότας
11,600mg
Συκώτι αρνίσιο
3,900mg
Συκώτι μοσχαρίσιο
3,900mg
Ραδίκια
1,400mg
Καρότα
1,100mg
Μαϊντανός
0,850mg

Με λίγα λόγια:

Λειτουργία: Αποτελεί βασικό στοιχείο της ίριδας του ματιού, για την αντίληψη των χρωμάτων και το διαχωρισμό του σκότους από το φώς. Προστατεύει επίσης το εξωτερικό και εσωτερικό δέρμα του σώματος. 

Συμπτώματα έλλειψης: Υπερευαισθησία των ματιών στο φώς, μειωμένη όραση όταν σκοτεινιάζει, αδυναμία όρασης στο σκοτάδι, ξηρότητα και φλεγμονές στους συνδετικούς ιστούς, θαμπά μαλλιά και νύχια που σπάνε. 

Κίνδυνοι υπερδοσολογίας: Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης ξεκινούν από πονοκεφάλους και φτάνουν μέχρι την τριχόπτωση. 

Αντοχή: Το πολύ βράσιμο, το οξυγόνο και το φώς καταστρέφουν την βιταμίνη Α. Με συνηθισμένο βράσιμο, η περιεκτηκότητα της βιταμίνης Α ελαττώνεται κατά ένα τρίτο.

Σημαντικό: Είναι καλύτερα να παίρνει κανείς μεγάλες ποσότητες βιταμίνης Α στη μορφή της καροτίνης (προβιταμίνη Α). Αυτή η μορφή είναι μη δηλητηριώδης κι έτσι αποκλείονται οι κίνδυνοι υπερδοσολογίας.


Συμβουλή: Η βιταμίνη Α είναι λιποδιαλυτική κι έτσι απποροφάται μόνο όταν η τροφή περιέχει λίπος. Γι'αυτό μην ξεχνάτε ποτέ να πρεσθέτετε λάδι στην καροτοσαλάτα.

Βιταμινη Α ή ρετινόλη
Πηγές
Σπανάκι, μαρούλι, καρότα, αυγά, συκώτι, γάλα, γιαούρτι, τυρί, βούτυρο
Που βοηθά
Ανάπτυξη- αναπαραγωγή, όραση, δέρμα,
Ανεπάρκεια: τι προκαλεί
Δερματικές παθήσεις, διαταραχές στην όραση
Τοξικότητα από Υπέρμετρες δόσεις
Πονοκέφαλος, εμετοί, τριχόπτωση, δερματικές παθήσεις

Περιεκτικότητα σε Βιταμίνη Α στα 100γρ. αναλώσιμης τροφής
Ζωικές τροφές (100γρ.)                             Βιταμίνη Α (mg.)

Γάλα                                                                     40

Τυρί (φέτα)                                                          880
Αυγά                                                                    140
Κρέας (βοδινό)                                                    0
Συκώτι                                                                 16,760
Βούτυρο                                                              985
Μουρουνέλαιο                                                    18,000
Φυτικές τροφές (100γρ.)                           β-καροτίνη (mg.)                               (Μετατρέπεται στον   οργανισμό σε βιταμίνη Α)
Πατάτες                                                               0
Λάχανο                                                                300

Σπανάκι                                                               6.000

Αρακάς                                                                300
Καρότα                                                                12.000
Ντομάτες                                                             600


ΑΝ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου