Βιταμίνη C – Ασκορβικό οξύ

Απομονώθηκε από τα επινεφρίδια το 1928 από το βιοχημικό Ούγγρο νομπελίστα Άλμπερτ Ζεντ Γκιόργκι και αναγνωρίστηκε σαν παράγοντας θεραπείας του σκορβούτου το 1932. Η ονομασία της ασκορβικό οξύ προέρχεται από την έκφραση αντισκορβουτική βιταμίνη , δηλαδή τη βιταμίνη που θεραπεύει και προλαβαίνει το σκορβούτο. Eίναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη, απαραίτητη για το σχηματισμό του κολλαγόνου. Συμμετέχει σε διάφορες αντιδράσεις υδροξυλίωσης.

Το κολλαγόνο είναι η βασική δομική πρωτεΐνη του συνδετικού ιστού και απαντάται στα οστά, τα δόντια, τους χόνδρους, τους σύνδεσμους, τους τένοντες, το δέρμα και το τοίχωμα των αγγείων. Κολλαγόνο περιέχει και ο ουλώδης ιστός, ο ιστός, δηλαδή, που παράγεται κατά την επούλωση των τραυμάτων. Για το λόγο αυτό, η βιταμίνη C παίζει σημαντικότατο ρόλο στη διεργασία της επούλωσης. Συγκεκριμένα, είναι υπεύθυνη για την αντίδραση υδροξυλίωσης της προλίνης, που λαμβάνει χώρα στο μόριο του κολλαγόνου. Οι υδροξυλομάδες που προστίθενται είναι υπεύθυνες για τη ανάπτυξη πολλαπλών δεσμών υδρογόνου μεταξύ των αλυσίδων του προκολλαγόνου και συμβάλλουν στην ισχυρή μηχανική αντοχή του τελικού μορίου.

Συμμετέχει επίσης στην οξείδωση του π-υδροξυ-φαινυλοπυροσταφυλικού οξέος σε ομογεντισικό οξύ, στα πλαίσια του μεταβολισμού των αρωματικών αμινοξέων.

Παρουσιάζει και αντιοξειδωτική δράση, προστατεύοντας τον οργανισμό από την τοξικότητα των ελευθέρων ριζών. Θεωρείται πως, μέσω της αντιοξειδωτικής της δράσης, η βιταμίνη C ασκεί προστατευτικό ρόλο στην ανάπτυξη κακοήθων νεοπλασιών και καρδαγγειακών νοσημάτων. Παρόμοια δράση έχει αποδοθεί στη βιταμίνη Ε και στα β-καρωτένια.

Βοηθά στο σχηματισμό του συνδετικού ιστού, γι' αυτό και παίζει ευεργετικό ρόλο στην επούλωση των τραυμάτων και στην γρήγορη επαναφορά του οργανισμού έπειτα από ατυχήματα.  Ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα προλαμβάνοντας μολύνσεις από βακτήρια και ιούς και ενισχύει την απορρόφηση του ασβεστίου και του σιδήρου.

Η έλλειψη της βιταμίνης C προκαλεί σκορβούτο, που εμφανίζεται κλινικά με ανησυχία, πετεχιώδες εξάνθημα, υπερτροφία και αιμορραγία των ούλων και υποπεριοστικές αιμορραγίες, κυρίως των κάτω άκρων, που εκδηλώνονται με έντονο πόνο κατά την κίνηση. Οι αιμορραγίες αυτές, οι οποίες αποτελούν το κύριο χαρακτηριστικό της νόσου, οφείλονται στην αδυναμία παραγωγής και διατήρησης του κολλαγόνου του τοιχώματος των τριχοειδών. Εμφανίζονται εύκολοι μωλωπισμοί (μελανιές), ουλίτιδα με έντονη αιμορραγία των ούλων και ρινορραγία. Το δέρμα γίνεται ξηρό και τα τραύματα δεν επουλώνονται εύκολα. Ταυτόχρονα, εμφανίζεται αναιμία και μειώνεται η αντίσταση του οργανισμού στις λοιμώξεις. Είναι γνωστή και σαν νόσος των ναυτικών , γιατί παλαιότερα στα καράβια οι ναυτικοί σε μεγάλα ταξίδια κατανάλωναν κονσέρβες και από τη διατροφή τους έλλειπε εντελώς η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών με συνέπεια να εκδηλώνουν συχνά τη νόσο. Στην παιδική ηλικία το αντίστοιχο κλινικό σύνδρομο ονομάζεται βρεφικό σκορβούτο ή νόσος των Möller-Barlow. Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό της διατροφής, την κλινική εικόνα (αιμορραγίες, οστικά άλγη) και τον προσδιορισμό του ασκορβικού οξέος στο αίμα. Η ημερήσια χορήγηση 100-200mg ασκορβικού οξέος αρκεί για τη γρήγορη υποχώρηση των συμπτωμάτων. 

Η προφυλακτική δράση της βιταμίνης C απέναντι στο κοινό κρυολόγημα και τη γρίππη δεν έχει αποδειχθεί. Σε μεγάλες δόσεις η βιταμίνη C μπορεί να προκαλέσει διάρροια. Επειδή αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου, μπορεί να επιδεινώσει την αιμοχρωμάτωση, μια νόσο που οφείλεται στην συσσώρευση σιδήρου. Εξάλλου, σε άτομα με ανεπάρκεια του συνενζύμου G6PD, η βιταμίνη C μπορεί να προκαλέσει αιμολυτικές κρίσεις. Ο άνθρωπος,  σε αντίθεση με πολλά ζώα, δεν μπορεί να συνθέσει την βιταμίνη C και έτσι πρέπει να την παίρνει αυτούσια από την τροφή του. Η βιταμίνη C περιέχεται στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά, και κυρίως στα εσπεριδοειδή (λεμόνια, πορτοκάλια, μανταρίνια), τις φράουλες, τις πιπεριές και τις τομάτες. Καθώς είναι υδατοδιαλυτή βιταμίνη, ο οργανισμός δεν αποθηκεύει την περίσσεια της βιταμίνης, αλλά την αποβάλλει στα ούρα. Μια ισορροπημένη διατροφή, με άφθονα λαχανικά και φρούτα, καθιστά περιττή την εξωγενή χορήγησή της στις περισσότερες περιπτώσεις. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη της βιταμίνης C κυμαίνεται, ανάλογα με την ηλικία, από 30 έως 90 mg. Το κάπνισμα και η κύηση αυξάνουν τις ανάγκες σε βιταμίνη C. Ειδικά οι καπνιστές πρέπει να έχουν υπόψην ότι ένα τσιγάρο καταστρέφει 25-100 mg βιταμίνης C.
 


Τη μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης C στα 100γρ. περιέχουν:

Σταφίδες μαύρες	200mg
Μαϊντανός (ωμός)	166mg
Πιπεριά (ωμή)	140mg
Μπρόκολο	90mg
Φράουλες	59mg
Πορτοκάλια	50mg
Λεμόνια	50mg

Με λίγα λόγια:

Λειτουργία: Δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην επούλωση των πληγών, στο σχηματισμό συνδετικών ιστών, αξιοποιεί το σίδηρο και προστατεύει διάφορες οθσίες του σώματος.

Αναγκαία ποσότητα ημερισίως: Οι ειδικοί συνιστούν 75mg ημερισίως. Οι αθλητές, οι καπνιστές, οι άρρωστοι, όσοι υποφέρουν από άγχος και οι γυναίκες που παίρνουν αντισυλληπτικό χάπι, πρέπει να παίρνουν μέχρι και 200mg περισσότερο.

Συμπτώματα έλλειψης: Τέσσερις μήνες χωρίς βιταμίνη C σημαίνει θάνατο από σκορβούτο. Συμπτώματα: διαρκής κούραση, δυσκολία επούλωσης πληγών, ρινορραγίες και πτώση δοντιών.

Κίνδυνοι υπερδοσολογίας: Είναι σχεδόν αδύνατο να πάρει κανείς υπερβολικά μεγάλη δόση C. Η υπερδοσολογία προκαλεί ναυτία και πέτρες στην ουροδόχο κύστη. Πάνω από 10gr ημερησίως μπορεί να προκαλέσουν διάρροιες.

Αντοχή: Η C είναι πολύ ευαίσθητη στο οξυγόνο. Δεν αντέχει στη μεγάλη θερμοκρασία ή στη μακρόχρονη αποθήκευση. Τα τρόφιμα στο ψήσιμο χάνουν το 40% της C.

Σημαντικό: Όποιος θέλει να πάρει πολύ μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C, πρέπει να σκεφτεί το στομάχι του. Το ασκορβικό οξύ είναι πολύ δραστικό, γι'αυτό είναι καλύτερα να παίρνει το ασκορβικό άλας.

Συμβουλή: Μην αφήνετε πολλή ώρα τους φρεσκοστυμμένους χυμούς. Είναι καλύτερα να τους πίνετε αμέσως.

Βιτ. C ή Ασκορβικό Οξύ
Πηγές	Πορτοκάλια, λεμόνια, ντομάτες, πιπεριές, φρούτα γενικά
Που βοηθά	Ανάπτυξη, άμυνα, διατήρηση ζωής, αντικαρκινική δράση;
Ανεπάρκεια: τι προκαλεί	Σκορβούτο
Τοξικότητα από Υπέρμετρες δόσεις	Νεφρικές διαταραχές

Περιεκτικότητα σε Βιταμίνη C στα 100γρ. αναλώσιμης τροφής

Είδος τροφής (100γρ.)                           Βιταμίνη C (mg.)

Αγγούρι                                                                11

Αρακάς (μαγ.)                                                      20

Αχλάδια                                                                4

Βατόμουρα                                                           21

Βερίκοκα                                                              10

Δαμάσκηνα                                                           4

Καρότα                                                                 8

Καρπούζι                                                              7

Κολοκυθάκια (μαγ.)                                             5

Κρεμμύδια                                                           35

Λάχανο                                                                47

Λεμόνι                                                                 53

Μαϊντανός                                                           172

Μανταρίνι                                                           46

Μαρούλι                                                              8

Ντομάτα                                                              20

Πατάτα ψητή                                                       20

Πορτοκάλι                                                           50

Σπανάκι (μαγ.)                                                    28

Φράουλες                                                            59

Γάλα                                                                    1


ΑΝ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ